Alan Brooke

Alan Brooke (1883-1963) – generał brytyjski, następnie marszałek polny wicehrabia Alanbrook, dowódca wojsk antyinwazyjnych, szef Imperialnego Sztabu Generalnego i Komitetu Szefów Sztabów.

Urodził się 23 lipca 1883 roku w Bagneres-de-Bigorre. Był najmłodszym dzieckiem sir Victora Brooke’a i Alice Bellingham. Pochodził z protestanckiej rodziny z Irlandii zamieszkującej hrabstwo Fermanagh. Dzieciństwa nie spędził jednak w ojczystym kraju, gdyż wychowywał się i pobierał nauki we Francji. Biegle władał francuskim językiem, co wiązało się oczywiście z miejscem zamieszkania, mimo iż nie była to jego ojczyzna. 24 grudnia 1902 roku otrzymuje przydział do artylerii królewskiej i tak rozpoczyna się jego kariera wojskowa. Przez kolejne dwanaście lat służył w artylerii królewskiej w Irlandii oraz na terenie Indii. Już w młodości poznał Jane Richardson, sąsiadkę z irlandzkiej posiadłości. W 1908 roku zaręczają się. Dopiero w 1914 roku biorą ślub. Para miała dwójkę dzieci – Rosemary i Thomasa. niestety, w 1925 roku Jane umiera w wyniku wypadku samochodowego, którym kierował jej mąż. Alan ciężko przeżył utratę ukochanej, co więcej obwiniał się za spowodowanie nieszczęścia. W 1909 roku otrzymał przydział do królewskiej artylerii konnej. We wrześniu 1914 roku, po wybuchu I wojny światowej, zostaje wysłany do Francji wraz ze swoją jednostką. Warto przy tej okazji wspomnieć, iż familia Brooke’ów niezwykle zasłużyła się w obu wojnach światowych, ponieważ aż kilkudziesięciu przedstawicieli tej rodziny wzięło udział w walkach na frontach obu światowych konfliktów. W styczniu 1915 roku Alan Brooke został mianowany kapitanem sztabowym artylerii królewskiej hinduskiej 2. Dywizji Kawaleryjskiej, a od listopada tego roku objął funkcję szefa sztabu 18. Dywizji Piechoty. Na stanowisku tym znajdował się do lutego 1917 roku, kiedy to został oficerem sztabowym artylerii królewskiej w Korpusie Kanadyjskim. Następnie, po szesnastu miesiącach, mianowano go pierwszym oficerem sztabu 1. Armii w randze podpułkownika. Po zakończeniu I wojny światowej, w 1919 roku, rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej w Camberley, a następnie objął posadę w sztabie 50. Dywizji Terytorialnej. Doskonale orientował się w zagadnieniach strategii i planowania. Dzięki swoim umiejętnościom otrzymał funkcję instruktora w Wyższej Szkole Wojennej. Aby pogłębić swoją wiedzę, od 1927 roku Brooke studiuje w Londynie. Od lutego 1929 roku przez trzy lata pełni funkcję komendanta Szkoły Artylerii w Larkhill. 7 grudnia 1929 roku ponownie zmienia swój stan cywilny, poślubiając Benitę Lees Pelly. Po raz kolejny rodzi mu się dwójka dzieci – podobnie jak poprzednim razem córka i syn – Kathleen i Victor. Po zakończeniu służby w Larkhill krótko pracuje w Imperial Defence College w Londynie, gdzie studiował. Teraz powraca tam w charakterze wykładowcy. W latach 1934-35 pełnił obowiązki dowódcy 8. Brygady Piechoty w Plymouth. Następnie w stopniu generała majora był Szefem Zarządu Szkolenia Wojskowego, dowódcą lotnej dywizji i dowódcą korpusu przeciwlotniczego w Stanmore. W 1938 roku awansował do stopnia generała porucznika. W sierpniu 1939 roku objął kierownictwo nad tzw. Dowództwem Południowym w Salisbury. 31 sierpnia mianowano go dowódcą II Korpusu brytyjskich sił ekspedycyjnych, które miały wyruszyć do Francji, aby wspomóc armię sojusznika w spodziewanym konflikcie z hitlerowską III Rzeszą.

We wrześniu Brook wraz ze swoim żołnierzami wyruszyli na front po drugiej stronie Kanału La Manche. Warto wspomnieć, iż pod swoim rozkazem miał gen. Bernarda Law Montgomery’ego kierującego w tym czasie 3. Dywizją, który w kilka lat później zostanie bohaterem wojny w Afryce Północnej. Podczas ewakuacji wojsk brytyjskich spod Dunkierki kierował operacją i był jednym z jej głównych planistów. 30 maja 1940 roku, zanim na Wyspę powrócili brytyjscy żołnierze, został wezwany do kraju. Na kontynent powrócił 12 czerwca (dzień wcześniej został Komandorem Orderu Łaźni), już w charakterze dowódcy Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego. Po przegranej Francuzów powrócił na Wyspy Brytyjskie i 19 lipca 1940 roku objął kierownictwo nad Home Forces, armią broniącą Wielkiej Brytanii, ze szczególnym uwzględnieniem stolicy Imperium, Londynu. W tym samym roku otrzymał tytuł szlachecki. Warto wspomnieć, iż 18 września 1945 roku został awansowany do rangi barona Alanbrooke of Brookeborough, 29 stycznia 1946 roku otrzymał tytuł wicehrabiego. Wróćmy jednak do jego kariery wojskowej. Stanowisko szefa Home Forces pełnił do grudnia 1941 roku, kiedy to zmienił posadę i 25 dnia tego miesiąca objął kierownictwo nad Imperialnym Sztabem Generalnym. Funkcję tę pełnił aż do 25 stycznia 1946 roku. Z tym stanowiskiem wiązała się ścisła współpraca z premierem Wielkiej Brytanii Winstonem Churchillem. Wiemy dzisiaj, iż pod przykrywką wzajemnej niechęci, obaj bardzo się szanowali i lubili, czemu niejednokrotnie dawali upust. Churchill mówił nawet o Brooke’u, iż jest to człowiek „kochany”. Często zdarzały się między nimi tarcia wynikające z odmiennych koncepcji walki. Razem jednak wyrazili poparcie dla planu operacji „Torch”, lądowania w Afryce Północnej jednostek angloamerykańskich. Obaj pracowali nad tym śmiałym przedsięwzięciem. Brooke opowiadał się też za przeprowadzeniem operacji desantowej w Europie Zachodniej, jednak zdecydowanie odrzucał myśl o podobnej akcji przed 1944 rokiem. I tym razem nie pomylił się, dodatkowo koncentrując alianckie siły na Włoszech, które w jego mniemaniu miały ułatwić główne zadanie we Francji. Co ciekawe, był przymierzany do objęcia stanowiska głównodowodzącego wojska alianckich lądujących w Normandii. Ostatecznie jednak stanowisko przypadło gen. Dwightowi Eisenhowerowi. Brooke nie dał jednak po sobie poznać, iż ma jakikolwiek żal do Churchilla o tę sprawę, choć na pewno było rozczarowany decyzją premiera Wielkiej Brytanii i prezydenta Stanów Zjednoczonych. W 1944 roku zostaje mianowany marszałkiem polnym. Do końca wojny był faktycznym dowódcą armii brytyjskiej. Lord Casey napisał o nim nawet: „Żaden inny przywódca wojenny nie przyczynił się do wygrania drugiej wojny światowej tak bardzo jak on – dzięki swym wojskowym zdolnościom, mądrości i całkowitej uczciwości w myślach i słowach”. W 1945 roku Brook został Kawalerem Wielkiego Krzyża Orderu Łaźni. Rok później Kawalerem Orderu Podwiązki.

Po wojnie rozpoczął działalność gospodarczą, współpracując chociażby z kompaniami bankowymi czy paliwowymi. W 1948 roku objął kierowanie Hudson’s Bay Company. Na stanowisku tym spędził 11 lat. Rok po objęciu stanowiska w firmie, w 1949 roku, rozpoczął pracę na uniwersytecie w Belfaście. Funkcję tę sprawował do ostatnich dni życia. Zmarł 17 czerwca 1963 roku w Ferney Close w hrabstwie Hampshire. Przyczyną był atak serca. Przed śmiercią marszałka opublikowano jego dzienniki pisane w czasie II wojny światowej.