„Ludzie ludziom zgotowali ten los…” - Zofia Nałkowska, „Medaliony”

Totalitaryzmy II wojny światowej

Wybuch II wojny światowej był w dużej mierze podyktowany radykalizacją społeczeństw rozczarowanych wynikami konfliktu zakończonego w 1918 roku. Kruchy pokój uważano powszechnie za niesprawiedliwy, a na problemy natury politycznej nakładały się trudności mozolnie odbudowywanych gospodarek, których zwieńczeniem był wielki kryzys ekonomiczny. Fundamenty powojennego ładu były wyjątkowo słabe, zwłaszcza w obliczu problemów społecznych i gospodarczych nękających Europę. Doprowadziło to do wykształcenia szeregu totalitarnych ruchów, które zdominowały głównie Niemcy, Związek Radziecki, a w mniejszym stopniu także Włochy i Japonię, bazując na przekłamanych hasłach odnowy, odbudowy czy rewolucji. Wiele z podjętych wówczas działań przeczyło podstawowym zasadom demokracji i pokojowego rozwiązywania sporów. To właśnie totalitaryzmy dały początek ekspansywnej militaryzacji, doprowadzając do przerażających zbrodni, których przykładem są eksterminacja ludności żydowskiej i polskiej w czasie nazistowskiej okupacji czy masowe deportacje i rozstrzeliwania Polaków w czasie okupacji sowieckiej.

Poniżej prezentujemy krótki rys historyczny najważniejszych doktryn o charakterze totalitarnym lub autorytarnym, starając się ukazać ich szczególne cechy oraz wpływ na społeczeństwo w wybranych krajach. Zachęcamy także do skorzystania z wyszukiwarki umożliwiającej znalezienie konkretnych zagadnień.

 

Niemcy:


Nazizm – doktryna i jej główne założenia


Powstanie narodowego socjalizmu – początki ruchu nazistowskiego


Naziści w Niemczech – historia NSDAP


Pucz monachijski – nieudana próba zamachu stanu nazistów


Droga nazistów do władzy – jak Hitler został kanclerzem


Dlaczego Niemcy wybrali Hitlera? Przyczyny zwycięstwa nazistów


Podpalenie Reichstagu i prześladowania przeciwników politycznych


Noc długich noży – śmierć Ernsta Röhma i rozprawa z opozycją


Niemieckie plany podboju Europy


Remilitaryzacja Nadrenii i rozbudowa niemieckiej armii


Czym był pakt antykominternowski?


Zbrodnicza polityka niemieckich nazistów


Prześladowania ludności żydowskiej i Holocaust


Błędy doktryny „łagodzenia” względem Niemiec


Aneksja Austrii – Anschluss w 1938 roku


Konferencja monachijska – polityczne zwycięstwo Hitlera


Zajęcie Czechosłowacji przez III Rzeszę


Pakt Ribbentrop-Mołotow – porozumienie Niemiec z ZSRR


Stosunki polsko-niemieckie w okresie dwudziestolecia międzywojennego


Agresja Niemiec przeciwko Polsce


Okupacja państw europejskich przez Niemcy


Niemcy w czasie wojny


Zamach na Adolfa Hitlera w Wilczym Szańcu


Samobójcza śmierć Adolfa Hitlera


Podział Niemiec po II wojnie światowej


Procesy zbrodniarzy niemieckich w Norymberdze


Niemcy w sowieckiej niewoli


 

Związek Radziecki:


Rewolucja w carskiej Rosji – od obalenia caratu do bolszewickiej dyktatury


Powstanie Związku Radzieckiego


Dojście Stalina do władzy i organizacja totalitarnego państwa


Radzieckie reformy gospodarcze – skutki industrializacji i kolektywizacji


Wielki głód na Ukrainie


Wielka czystka w Armii Czerwonej


Radzieckie obozy – system Gułag


Kołyma – Polacy w radzieckich obozach


Okupacja krajów bałtyckich i Polski


Masowe wywózki Polaków w głąb Związku Radzieckiego


Zbrodnia katyńska – zamordowanie polskich oficerów


Kampania radziecka – rys militarny


Związek Radziecki w czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej


Porwanie przywódców Polskiego Podziemia – proces szesnastu


Kontrofensywa na kierunku zachodnim i ponowna okupacja Europy Środkowej i Wschodniej


„Niezapomniane”, czyli historia alianckiej zdrady i sowieckiego barbarzyństwa


 

Włochy:


Źródła faszyzmu – podstawy ideologii


Nazizm a faszyzm – podobieństwa i różnice


Gabriele d’Annunzio – prekursor idei włoskiego zamachu stanu?


Marsz Czarnych Koszul na Rzym – dojście Mussoliniego do władzy we Włoszech


Mussolini dochodzi do władzy – organizacja faszystowskiego państwa


Wielka Rada Faszystowska – historia, skład, znaczenie


Włoski imperializm – tęsknota za Imperium Romanum


Osuszanie Bagien Pontyjskich – jak Mussolini budował nowe miasta


Lir w faszystowskich Włoszech – jak Mussolini walczył z inflacją


Wojna włosko-etiopska


Włoska Afryka Wschodnia – okupacja Etiopii i włoskie działania w Afryce Wschodniej


Oś Berlin-Tokio-Rzym


Włochy przystępują do II wojny – największy błąd Mussoliniego?


Włosi w czasie wojny


Regia Marina na Morzu Śródziemnym w trakcie II wojny światowej


Kampania bałkańska – rys militarny


Kampania włoska – rys militarny


Obalenie Mussoliniego i jego odbicie przez niemieckich komandosów


Upadek Mussoliniego


Wiktor Emanuel III – „Mała Szabla”… Mussoliniego?


 

Japonia:


Japoński imperializm – podboje Cesarstwa


Mandżuria i Cesarstwo Mandżukuo – wojna i okupacja


Japonia w czasie wojny


Ile trwało szkolenie japońskich oficerów w latach 30-tych?


Kampania na Pacyfiku – rys militarny


Japończycy pod Monte Cassino – Nisei w amerykańskiej armii


Śmierć admirała Isoroku Yamamoto


Zbrodnie japońskie w czasie wojny na Pacyfiku


Kanibale na Chichi Jimie


Kamikaze – japońscy piloci-samobójcy


Umrzeć jak największym kosztem przeciwnika – jak werbowano kamikaze?


Zmasowane japońskie uderzenia lotnicze – „gendaizm”


Zrzucenie bomb atomowych i kapitulacja Japonii


Czy USA słusznie zrzuciły bombę atomową? Argumenty za i przeciw


Procesy tokijskie – sądzenie zbrodniarzy japońskich